New NGO / Шинэ ТББ

I was summoned to the Foreign Affairs Ministry last Friday- with MNFDPO / VSO colleague Nickson Kakiri and Mongolian Wheelchair Citizens (МТИХ) - to give advice on Building Accessibility. I was only too happy to help.

МХБИБҮХ/VSO хамтран ажиллагч Никсон Какири болоод МТИХ-аас ирсэн хүсэлтийн дагуу бид Гадаад Хэргийн Яам дээр Нэвтрэх боломжтой Барилгын талаар зөвлөгөө өгөхөөр очсон. Би үүнд баяртай байсан.

Arriving miraculously on time and coordinated in the humid afternoon and Friday traffic jams, four of us entered the impressive building lobby, but were told our host was not known to the reception. We phoned a mobile phone, and found our way to the back entrance and upstairs to the Building Services Manager's office, where the meeting host promptly began explaining official stamped certificates to our translator Ariunaa.

The remaining three of us, Nickson Kakiri (VSO), Aliyyah Musani (VSO) and I stood by, understanding nothing, before I suggested we go somewhere where we could sit down and introduce one another. It seemed Chuluundolgor of Mongolian Wheelchair Citizens (МТИХ) in her wheelchair had been waylaid, and we returned to the grand lobby of the Ministry and sat at a low table near an empty ballroom.

Баасан гаригийн хөдөлгөөнзамын ий бөглөрөл болоод чийгтэй өдрийг даван энд тэндээс гайхалтайгаар цагтаа цугларсан. Тэгээд хүлээн авагчаас зохион байгуулагч хүний талаах асуусан боловч мэдэхгүй байлаа.

Our host, Mr Bat-Erdene, explained that he had been in post as building services manager at the ministry for 5 months, and had recently formed a new NGO, after suffering an injury. He explained that his purpose would be to raise awareness about building accessibility in Mongolia. We listened approvingly. The name of the brand-new and 'independent' NGO: "Bat-Erdene's NGO". Oh.

Monving on, why had Mr. Bat-Erdene called the meeting? He sought advice on
1) Principles of Building Accessibility and
2) International conditions, research and developments in built environment accessibility.
The former would addressed in a summary page of notes I had prepared, the latter, I suggested could follow from work we had previously begun with Chuluundolgor and the Mongolian Wheelchair Citizens (МТИХ).

I explained that my bilingual page of training notes had been hand-copied by a student from my computer as I do not have a working printer. I suggested rather than handing these over, I would be interested in following up on any issues of interest which Mr Bat-Erene might wish to note down. He took no notes, but recorded phone numbers, perhaps a politeness.

1. Principles of Universal Design - thinking about built environment accessibility in Mongolia

Physical accessibility; e.g.
- Ramps
- Door widths
- WCs

Visual Accessibility; e.g.
- Wayfinding

Tactile Accessibility; e.g.
- Navigation strips
- Switches

Auditory Accessibility; for most of us, the most abstract idea - e.g.
- The acoustic environment
- Entrance accessibility for deaf or blind people

I added such a brief introduction could not do justice to the wealth of extant information available publicly and from local experts such as Professor Gonchigbat at MUST. The latter has previously been contacted by МТИХ and MNFDPO about training in Accessibile Environments and Independent Living.

Шинэ Стандарт...<Унивэрсал Дизайны зарчим > Монгол дахь нэвтрэх боломжтой барилгын тухай бодож үзэх.

Биеээр нэвтрэх
- Налуу шат
- Хаалганий өргөн
- ОО

Харж нэвтрэх
- Олоход хялбар зам

Тэмтэрч нэвтрэх
- Чиглүүлэх зурвас
- Унтраалга

Сонсоод нэвтрэх
- Дуу авиа /ялгаа/

The next part of the meeting was about working processes, and I attempted to describe a developmental approach to working on accessibility.

International / Mongolian NGO - (Chuluundolgor joined the meeting at this point)
Government / MN - expectations of Government support, usually channelled through MNFDPO, politicians etc.

Mongolian Norm 31-101-04 (Монгол норм 31-101-04)

Professional bodies
Mongolian Association of Architects (Arkhitektorjiin Xolboo)

Education:
CTC MUST

Construction students
- build their capacity
- enhance their careers

Architect teachers / M Arch Assoc
- build their professional knowledge
- enhance capacity of Mongolian construction profession

e.g. our own CTC College Director(s) who are currently also building (in) Mongolia and taking advice on accessibility and other design issues

Олон улсын / Монголын ТББ
Chuluundolgor joined the meeting

Засгийн газар
- expectations of Government support, usually channelled through MNFDPO, politicians etc.
- Монгол норм 31-101-04

Мэргэжлийн байгууллагууд:
- Архитекторуудын холбоо
- Барилгын сургуулиуд: БТК, ШТИС

- Нандинцэцэг БТК Диплом Оюутан.
- Энхцэцэг БТК Диплом Оюутан.
- Гүрсэд БТК Диплом Оюутан.

- Дагшигдорж
- Пурэв-Эрдэнэ
- Гончигбат

БТК-Дарга

The meeting wrapped up fairly abruptly, after the host took some phone calls.
Nickson, Aliyyah, Chuluundolgor and I then repaired to the (conveniently ramped) Ulaanbaatar Hotel nearby for a cold and refreshing golden beverage.

Lists

Walking past the Жаргалант-Оч water kiosk today, the attendant at the shadowy window was alone, and the street was almost deserted, in contrast to yesterday. (pictured) Passing the semi-abandoned Trolleybus Remise - cum Driving Instruction Area on the way to work, this warm sunny morning, a grandmother was grazing four cows in the grassy drainage ditch. She sat on a pile of stones in a blue Mongolian deel and beret as her granddaughter absent-mindedly hit the rocks with a long stick.

At the college, I have compiled a list of eighteen discussion points based on the architectural drawings for Block A of our new college; the first of three parts, which will begin construction imminently in the pit at the front of our existing building. We will meet for a discussion at noon. I have also recently proposed a list of exemplary buildings for a lecture / talk programme to be televised; working title "Enkhtungalag's Top 100". Enkhtungalag (Архитэктор Энхтунгалаг) proposes beginning with the Petronas twin towers in Kuala Lumpur.

Als ich heute das Жаргалант-Оч wasserkiosk vorbei ging, war der Aufseherin im schattigen Fensterchen allein, die Strasse war leer, im gegensatz zu Gestern (Bild). Wie ich rueckseits rund um den 'Traleybus' Remise bzw. Autofahrschulplatz verpasste, dieses warm-sonnigen Morgens, sass ein Grossmutter, der auf vier Viehe, beim grassfressen in eine Abwasserkanal, aufpasste. Sie trug ein blaue mongolische Deel-Tracht mit dunklem Beret, wahrend die Enkelin auf der Steinhaufen geistesabwesend mit einem Holzstangel schlug.

College-seits, habe ich achtzehn puenkte zur diskussion unseres neuen Berufsfachschul-gebaudes zusammengestellt. Bauteil A werden wir erstmals besprechen, der erster von drei Bauteile, eben der welcher bald im neuen Ausgrub vor unsere Schule hinein zum Bauen begonnen werden sollte. Zu mittag sollten wir treffen. Letzter Zeit habe ich auch eine Liste ausgezeichnete Bauexemplare von aller Welt aufgestellt, um mit eine fuer TV gedachten Vortagserie von unsereren College, (konzept-)namens "Enkhtungalag's Top 100", zu helfen. Architektin Enkhtungalag (Архитэктор Энхтунгалаг) moechte bei der Zwillings-tuerme Petronas in Kuala Lumpur anfangen.

Participation

A small step forward occurred with regard to the concept of forward planning last week. We learned of a planned Friday meeting, for our World Vision Bayakhoshuu project on the Thursday - twenty-four hours in advance. My enquiries about an agenda, and about attendance by the allocated project collaborators from CTC college, met with a vague response, as usual.

Дэлхийн Зөн Эрчим Хүчний Үр Ашигтай Байщингийн Загвар Төсөл *

Өнгөрсөн 7 хоногт урьдчилан төлөвөсний дагуу тодорхой дэвщил харагдаж байна . 5 өдөр төлөвлөсөн Дэлхийн Зөн Баянхощууны төслийн тухай бид 4 өдөр ердөө 24 цагийн өмнө мэдсэн билээ . Бтк-ын хамтарч ажиллах хүмүүсээс хөтөлбөр болон оролцогчдийн талаар асуухад урьдийн адил бүрхэг байлаа .

When 3pm Friday arrived, we two international VSO advisors, our translator Ariunaa and the college vice-director were all taken by jeep to World Vision’s Bayankhoshuu offices. The World Vision Area director and his staff greeted us, and we were ushered to a meeting room where 12 women and 7 men from the local community had gathered. After an initial greeting by the leaders and brief project introduction in Mongolian, Rob van Waardenburg from our college, gave a presentation about global warming and energy efficient sustainable construction. The environmental and energy cost implications for Mongolia were sketched out, and three main principles of energy efficient house design explained, through Mongolian translation.

1. Design; form and size, compactness (surface area to volume) thermal buffer zones, and orientation
2. Technical measures; building materials technologies, insulation, detailing for continuity of insulation, glazing
3. Sustainability of Energy sources; Solar, Biomass, Wind energy, for comparison with coal heating, and municipal hot water and electricity from coal-fired power plants.

VSO-н зөвлөгч бид хоёрийг ,бидний орчуулагч болох Ариунаа болон коллежийн дэд захирал нар мащинаар Дэлхийн Зөнгийн Баянхощуу дахь албан газарт хүргэж ирлээ . Дэлхийн Зөнгийн дарга болон биднийг угтан авч нутагийн нийгэмлэгийн 12 эмэгтэй, 7эрэгтэй цугларсан уулзалтын өрөөнд орууллаа . Захирал эхлээд мэндчилээд Монгол орны талаар товч танилцуулсны дараа манай коллежийн Роб Ван Ваагдэнбург дэлхийн дулаарал болон эрчим хүчний үр ашигтай тогтвортой бүтээн байгуулалтын талаар танилцууллаа. Байгаль орчин болоод Монгол орны эрчим хүчний зардалыг тооцсон зураг гарган Монгол орчуулагчаар дамжуулан гол 3 эрчим хүчний үр ашигтай байщингийн загварыг тайбарлалаа .

1. Хэлбэр дүрс болон хэмжээ ,нягтаршил , дулаан хадгалах бүс болон баримжаа зүг чиг зэргийг зохиох .
2. Техниоийн барилгын материал , тусгааларгч материал , тусгаарлагчий нэг бүрийн холболт , болон шиллэх зэрэг техникийн агра хэмжээг авах .
3. Эрчим хүчний нөөцийн тогтворжилт :Нарны эрчим хүч,биомасс , салхиний эрчим хүч , нүүрсний дулаан, хотын халуун ус болон нүүрс түлдэг эрчим хүчний станцын цахилгаан зэргийг харьцуулж үзэх хэрэгтэй юм.

Distributions of energy escape - e.g. floor 15%, wall 26%, roof 26%, window 13%, door 20%, etc. - for a typical domestic building envelope, target thermal values for construction (U=0.2W/m2) and a typical detail were outlined.

Эрчим хүчний дулаан - шал хэсгээр 15%, дээвэр 26%, цонх13%, хаалга20% гэх мэтчилэн - жирийн дотоодын байшинд зарцуулагдах агаад төлөвлөснөөр барилгын дулаан хэмжээ нь ( U=0.2W/2.) бөгөөд загвар зургийг схемчлэн гаргасан.

In facilitating the following community discussion, World Vision’s area director then raised questions from the audience about building size and family units. What would be the likely household profile for the model house? Was a single- or two-storey building preferable? What facilities would be expected, hot and cold water, internalized WC, etc? Based on a 300 million MNT project budget, (Estimated Total Commitment) a 20% mortgage deposit would be required, but for mortgage security the bank would set a minimum household income level of over 700 thousand MNT per month for repayments. Mortgage is itself a contentious new idea in Ger districts.

Дараах олон нийтийн хэлэлцүүлэгийг дэмжихээр Дэлхийн Зөнгийн дарга оролцогчдоос байшингийн хэмжээ ,байршил болон гэр бүлийн гишүүдийн талаар асуулт тависан .Загвар байшин ямар байвал тохиромжтой вэ? Нэг эсвэл хоёр давхар байшин хэрэгцээтэй эсэх.Ямар зүйл уг байшинд хэрэгтэй эсэх халуун хүйтэн ус ,дотроо ариун цэврийн өрөөтэй байх эсэх гэх мэтчилэн . Уг төсөл нь 300 сая төгрөгийн төсөвтэй (Нийт тооцоогоор) барьцаа болгож урьдчилан 20% төлөх шаардлагатай ,банк сар бүр дор хаяж 700,000 төгрөгнөөс дээш орлоготой эргээд буцаан төлөх чадвартай айл өрх байхаар тогтоосон.

A discussion then followed, using the whiteboard, about possible site organization, siting a duplex spanning the boundaries of the generous compounds. This drew no response from the audience about light, fire, or party walls, for example. A case study drawing prepared by our college architect / teacher Tormandakh was tabled, but not discussed. He was absent from the meeting.

Уг уулзалтыг зохион байгуулсан талаас хэлэлцүүлэгийн үеэр самбар ашиглан дундаа хаалттай 2 өрөөг тайлбарлан мөн гэрэл, гал болон хязгаарлагч хана зэрэг нь оролцогчдын сонирхлыг татлаа. Үүнийг судалж үзсэн зургийг манай коллежийн архитектурын багш хийж гүйцэтгэсэн хэдий ч энэ талаар хараахан хэлэлцээгүй юм. Уг уулзалтын үеэр тэрбээр байхгүй байлаа.

It seemed to me inappropriate to have held this meeting in the absence of the project’s previously appointed expert on community consultation, the experienced Mongolian social worker with whom a framework had been developed together in January 2008. Additionally, the absence of the CTC construction teachers, agreed in January as project consultants, rendered the meeting almost pointless as far as providing feedback to the NGO.

2008 оны 1сард хамтарч ажилсан ,төслийн олон нийтийн хариуцсан мэргэжилтэн мөн нийгмийн ажилд мэргэшсэн Нямсүрэн эзгүй байсан нь. Миний хувьд уг уулзалтанд оролцход зохисгүй байсан.Нэмж хэлхэд СТС багш нар оролцоогүй нь уг уулзалтыг чухал ач холбогдолгүй болгосон гэж 1 сард төслийн зөвлөгчид үзсэн.

Happily, two community members came forward to candidly discuss their own self build projects as case studies. One man was building a two storey 10 x 7 metre house and had come to the meeting “to learn to save money and to discover whether materials would be better sourced in Ulaanbaatar or in nearby China.” He suggested that after buying expensive Chinese metal sheeting for his roof, his insulation material would likely consist of old clothes stuffed into the roof cavity. Another man was building a two storey 9 x 7 metre house with mansard roof windows, to a budget of 15 million MNT. He explained that he was embarrassed for his son, who had a white collar job in the city, yet came to work smelling of coal smoke from the Ger district. He would like to use an alternative / dual fuel heating system which he had seen at Michel exhibition centre, but it was far too expensive.

Аз болоход, 2 нийгэмийн гишүүд шууд гарч ирэн өөрсдийн байщин барисан туршлагаасаа хуваалцсан . Тэд 10x7 хэмжээтэй 2 давхар байшин барисан агаад мөнгөө хадгалж мөн Улаанбаатар эсвэл Хятадаас материал авахын оронд шинээр орлуулж болох зүйлүүдийг нээж олох хэрэгтэй хийгээд түүний байшингийн дээврийн хөндий хэсэгийг тусгаарласан материал бол хуучин хувцаснууд юм гэлээ.

Харин нөгөө хүн 9x7хэмжээтэй 2 даврах дээврийн өрөөндөө цонхтой байр барисан агаад 15000 сая төгрөгийн зардалаа уг байшин босчээ. Тэрээр хотод алба хаадаг хүүгээ гэр хороололын нүүрс үнэртүүлээд ажилдаа явж байгаад нь сэтгэл зовж буйгаа ярьлаа . Тэрээр Мищээл үзэсгэлэнд үзэж сонирхсон давхар шатхуунаар халаадаг системийг хэрэглэхийг хүсч байгаа ч энэ нь хэтэрхий үнэтэй юм.

The overall conclusion of the audience seemed to be that the proposed project budget was far too high, regardless of long term energy savings. (I believe the latter was not under consideration) The building capital cost, and the required deposit for a mortgage, seemed prohibitive factors for those local families present at the meeting. One of the self builders whispered afterwards that he knew German and would invite Rob and I to visit his building site.

Бид уузлатыг шууд асуултаар өндөрлөсөн билээ . Уг уулзалтаас миний бие нь өөрсдийн хүчээр байшин барисан 2 хүний судалгаанаас их зүйл сурч авсан агаад Дэлхийн Зөнгийн ажилчид эрчим хүчний үр ашгийн талаарх танилцуулгын талаар дутмаг ойлголттой яваа мэт сэтгэгдэл төрсөн .

We concluded the meeting with an impromptu debriefing with the area director, asking for feedback. Personally I felt little had been gained from the meeting, apart from the two self-builders’ case studies, and I realised, after further discussion, that the World Vision staff had not understood the presentation about energy efficiency. The World Vision director said he had been in two minds about how to proceed prior to this meeting, and was considering a more limited and predefined project. I expressed discomfort with this move towards a top-down decision making style. I suggested that, further to my previous advice in January and February, meeting agendas should be related to the project plan, as agreed in February. I suggested that the agreed project team members, the social worker and college construction teacher-experts, should be included in future meetings.

Дэлхийн Зөнгийн дарга хэлэхдээ хэрхэн уг уулзалтыг дахин үргэлжлүүлэх болон саналыг хэрэгжих боломжгүй гэж үзэж байгаагаа хэлсэн. Миний бие нь уг шийдвэртэй санал нийлэхгүй байсан . 2сард снал нэгтэй байсан нэг болон хоёр сард зөвлөж байсан зөвлөгөө нь уг уулзалтын хэлэлцэх асуудал болох төслийн төлөвлөгөөнд хамаатай юм.Би дараа болох уулзалтанд төслийн багийнхан,нийгмийн ажилтан болон коллежийн барилгын багш нар мэргэжилтнүүдийг оролцуулах санал тавьсан.

*баяарлалаа Уюанга, сайн дурын орчуулагч.

Plumbing

After four days without cold water in the WC and Bathroom, I approached our concierge (жижур) on returning home at 9pm, and she reported same to the council (өнөр хотхон) immediately, using my 'hand-phone' (гар утас). I was amazed to have a plumber (looking rather like Robert de Niro's Harry Tuttle in the movie Brazil) ringing the doorbell at 10pm as I lay in the bath. The following morning he returned, earlier than promised, with a colleague. They replaced a valve, completely blocked with dirt, for the agreed 10 000 togrogs.

As I walked up the hill through Khangai Ger district to work in the morning, a girl stretched out on the roof of her ger smiled at me, her brown back exposed to the morning sun, cleaning the ger roof window with a damp cloth, and for a brief moment, I enjoyed the contrast of the scene set against the industrial backdrop of the factories to the south. There was a queue gathering at the water kiosk next to жаргалант оч цэцэрлэг (Kindergarten), a woman at the head of the line wore a bright blue дээл (Mongolian deel coat) over mismatching pyjama trousers, and others waited with plastic jerry cans on water carrier trolleys. Boys with their full water containers laughed as they ran down hill. I stepped over two discarded syringes on the dirt road as I passed a dumping site near the back of the Trolleybus depot. Somebody meekly said 'Hi' or "саин баин уу" as I passed a shop, where a billiard table was being assembled.

At the college, the road and muddy forecourt is still flooded, reportedly from snow melt. The two mens WC cubicles in the college building are still out of service (after weeks); one blocked, the other without a door, and the female cubicles are in the same room. Burning incense makes the environment bearable.

гадаад / Mongol*: 2008-3-31 / 31. Mar 2008

A company which manufactures insulated panels for construction, paid us an (impromptu) visit yesterday. Mongolian representative O. Erdene-Ulzii brought his Hungarian counterpart Janusch, and explained the 165mm sandwich panel which my colleague had seen in their UB factory recently.

Өчигдөр барилгын тусгаарлагч хавтан үйлдвэрлэгч компанийнхан манай коллежод ирж уулзлаа. О.Эрдэнэ-Өлзий түүний хамтран ажиллагч Унгараас ирсэн Яануш нар манай коллежийн хамтран ажиллагч хэд хоногийн өмнө Улаанбаатар байдаг үйлдвэрт нь очиж үзэж байсан 165мм-ийн зузаантай хавтангийн талаар тайлбарлаж өгөв.

My advice was that
1) their (very expensive) software should be tested for AutoCAD compatibility, if not at CTC perhaps through the Darkhan Vocational Training Centre's AutoCAD lab,
2) our college architect/teachers Dagshigdorj and Tormandakh investigate the material's structural , constructional and architectural possibilities, perhaps for the Bayankhoshuu Model Energy Efficient House, and
3) for the same reason, that our Building Technologist Densmaa investigate the product's thermal and cost efficiency.
Although the visitors referred to Canadian and Russian testing, no Mongolian test results appeared to be available. The meeting was held in Russian, German, Mongolian and English.

Би тэдэнд:
1) тэрхүү үнэтэй программыг эхлээд AutoCAD-тай хамт хэрэглэж үзэх хэрэгтэй , хэрэв боломжгүй бол Дарханы Мэргэжлийн Сургалт Үйлдвэрлэлийн Төв дээр турших хэрэгтэй.
2) манай коллежийн архитектурын багш Дашигдорж, Төрмандах нар үүний бүтэц, барилгын болон архитектурын боломжийг олж нээх, Баянхошууны Дулааны Хэмнэлттэй Барилгын Гэр төсөл дээр турших
3) Барилгын Технологич Дэнсмаа багш мөн дээрх төсөл дээр хэмнэлттэй үнээр тогтмол дулаан ашиглах боломжийг олж мэдэх.
Тэд энэхүү хавтанг Орос Канадад туршиж үзсэн боловч Монголд явуулсан туршилтын үр дүн хараахан харах боломжгүй байгаа гэж хэлсэн. Уулзалт Орос,Герман, Монгол, Англи хэл дээр явагдсан.

In the afternoon Nickson Kakiri and I trained two new VSO volunteers about 'Mainstreaming Disability' at the VSO office, discussing the development context and issues in Mongolia. Both new volunteers are Canadians, one from Montreal, one from Calgary. It happens both have ethnic Indian backgrounds in North East Africa, so there was much discussion about Africa after the session. One will be based near Darkhan, at an NGO in Hutul, the other at MTIX in the capital.

Өдөр нь Никсон Какири бид хоёр 'хөгжлийн бэрхшээлтэй ажиллах нь'** сэдвээр сайн дурын шинэ ажилчдад сургалт явуулж, Монголд энэ ойлголтыг хэрхэн нэмэгдүүлэх, орчин бүрдүүлэх талаар ярилцлаа. Нэг нь Канадын Монтреал хотоос ирсэн, нөгөө нь Калгари хотоос ирсэн.
Тэр хоёр Энэтхэг гэр бүлээс гаралтай мөн Зүүн Өмнөд Африкын ёс заншилыг эзэмшсэн байсан тул сургалтын дараа Африкын талаар маш их ярилцсан. Нэг нь Дарханы ойролцоох Хөтөл сум дах ТББ-д, нөгөө нь нийслэлд МТИХ-нд ажиллана.

I went on to Sign Language course with a group of Mongolian and other volunteers, and learned about Deaf Culture, among other things. Deaf community interests/ discussion topics, it was suggested, are not so different to hearing peoples' interests; gossip, food, sex. I learned some related SL terms - sports, develop, attempts.

Би Монгол, гадаад сайн дурын ажилчидтай Дохионы Хэлний сургалт руу явсан, тэгээд Дүлий хүний нийгмийн соёл болоод бусад зүйлийн талаар судалсан. Дүлий хүмүүсийн нийгмийн харилцаа нь сонсголтой хүмүүсийнхээс их ялгаагүй биш юм, сонирхол, хов жив, хоол, бэлгийн харилцаа гэх мэт. Би мөн зарим нэг дохионы хэлний шинэ үгүүдийг сурсан, спорт, хөгжих, оролдлого гэх мэт.

* Thankyou to Tsenguun, CTC teacher, for collaboration on this translation.
** edited after comment from Anne Riordan
*** further discussion here